Psikoterapi Nedir?
Psikoterapi; bir kişinin yaşadığı psikolojik veya psikolojik kökenli problemlerin tedavisine yönelik çalışılması ve psikolojik sağlığın yükseltilmesini amaçlayan bir sağlık uygulamasıdır. Psikoterapinin temeli; başvuran kişinin kendini bir uzmanın yardımıyla açması, keşfetmesi ve iç görü kazanmasına dayanır.
Bu yöntemi geliştiren Sigmund Freud,“Baca Temizliği” olarak sembolleştirdiği bu terapiyi konuşmanın iyileştirici işlevini gözlemlemesinin ardından geliştirmiştir. Konuşarak sağaltım gerçekleştikçe yani Freud’un deyimiyle baca temizlendikçe, kişinin rahatladığını ve iyileştiğini ifade etmiştir.
Elbette ki psikoterapi yalnızca konuşmadan ibaret bir uygulama değildir. Günümüze değin yapılan çalışmalar, araştırmalar ve geliştirilen yöntemlerle bilimsel bir zemine oturtulmuş yöntemler bütünüdür. Bu yöntemde temel, dilin işlevlerinden yararlanmaktır. Konuşma yardımıyla zihnin derinliklerine bir yolculuk başlar ve kişinin duyguları, düşünceleri, deneyimleri, geçmiş yaşantıları, rüyaları, düşlemleri ve konu edinmek istediği her türlü mesele çalışmanın olarak incelenir. Bir bakımdan özel mercekler yardımıyla danışanın iç dünyası incelenir ve terapi boyunca edinilen deneyimle bu merceklerin işlevinin danışana kazandırılması amaçlanır.
Farklı zorluklara yönelik uygulama çeşitleri bulunmaktadır. Bireysel terapi, aile terapisi, çocuk terapisi, grup terapisi, online terapi, cinsel terapi gibi destek sunma seçenekleri geliştirilmiştir. Başvuru sebebine / sebeplerine bağlı olarak size en uygun terapi yöntemini seçmeniz yararlı olacaktır. Bu seçimi yaparken bir uzmana danışarak da fikir edinebilirsiniz.
Terapinin süreci aynı zamanda farklı kuramsal çerçevelere dayanılarak gerçekleştirilmektedir. Bu kuramsal yaklaşımlardan bazıları; psikanaliz, psikanalitik psikoterapi, bilişsel davranışçı terapi, varoluşçu psikoterapi, sistemik psikoterapi, bütüncül psikoterapi… ve diğerleridir. Terapistin bir kuramın bilgi birikiminden yararlanması ve o kulakla dinlemesi sürecin bir uzmanlığın temelinde ilerletilmesini sağlar.
Kuramsal bir temele dayanmayan ve o temele dayanan bir kulakla dinleme süreci işlenmeyen bir süreç psikoterapi olarak adlandırılmamaktadır. Farklı kuramsal yaklaşımlar terapi sürecine farklı teknikler, uygulamalar ve perspektifler kazandırarak zengileştirmektedir. Günümüzde birden fazla ekolün senteziyle eklektik olarak ifade edilen çalışma sistemlerini benimsemiş terapistler de bulunmaktadır.
Psikoterapiye dair merak edilen konulardan biri de psikoterapinin süresi ve seans süreleri olabilmektedir. Psikoterapi, başvuran kişinin ihtiyaçları doğrultusunda şekillendirildiği için belirli bir süre ifade etmek pek mümkün değildir. Psikanalitik terapilergibi çözümleyici ve derinlemesine çalışılan kuramsal yaklaşımlar görece daha uzun süreli bir süreç öngörürken bilişsel davranışçı yaklaşım gibi belirtilere yönelik çalışılan sistemlerde daha kısa süreli bir süreç öngörülebilmektedir.
Çözümleyici yaklaşımlarda danışanlarda belirtilerin nüks etme olasılığı oldukça düşüktür. Başvurulan terapi çeşidine ve terapistin çalıştığı ekole göre seans süreleri farklılaşmaktadır. Bireysel psikoterapiler, çocuk terapileri, cinsel terapi ve online terapi; genellikle 45 dakika ile 60 dakika arasında sürmektedir. Aile terapileri ve çift terapileri ise 60 dakika ile 120 dakika arasında sürebilmektedir. Grup terapileri ise grubun büyüklüğü ve uygulamaya göre değişkenlik gösterir. Grup terapileri yapılandırılmış bir sistemle yürütülüyorsa seans sayısı net olarak ifade edilebilmektedir.
Psikoterapi; ciddi bir uygulamadır ve etik ilkeler, değerler etrafında şekillenmiş olması gerekir. Ruh sağlığı alanından gerekli kuramsal eğitim ve süpervizyon aşamalarını tamamlamış bir uzman tarafından sunulması gerekir. Psikologların henüz yasal zeminde kabul edilmemiş olsa da bir meslek yasası ve etik ilkeleri bulunur.
Bu etik ilkeler, 5 temel madde etrafında sınıflandırılmıştır. Bunlar; Yetkinlik/ Yeterlilik, Yararlı Olmak – Zarar Vermemek, Sorumluluk, Dürüstlük, İnsan Haklarına Saygı ve Ayrımcılık Yapmama’dır. Sağlık bir bütündür ve ruh sağlığı da bunun önemli bir parçasıdır. Ruh sağlığınızla ilgili destek alacağınız uzman veya uzmanları doğru seçmek oldukça önemlidir.
Sağlığınızla ilgili size destek verecek kişinin yetkinliğini, eğitimlerini öğrenmek hakkınızdır. Bu konuda sormak istediklerinizi uzmana yönlendirebilirsiniz. Size eğitimi hakkında bilgi vermeyen, yanıltıcı/ yanlış bilgi veren kişilere itibar etmemeniz yerinde olacaktır. Ne yazık ki meslek yasasının olmayışı ruh sağlığı alanında bir istismar sürecine neden olmakta ve alan dışı kişilerin yanıltıcı bilgilerle insanların sağlığıyla oynadığı pek çok örnek bulunmaktadır.
Bu yola çıkarken doğru uzmana ulaşabilmek için; ihtiyacınız olan terapi çeşidini ve size en yakın gelen kuramsal (ekol) yaklaşımı tercih etmeniz faydalı olacaktır. Bu bilgiler doğrultusunda ise gerekli eğitimleri almış ve yetkinliğine güvendiğiniz bir uzmana başvurmak ikinci adım olacaktır. Çünkü iç dünyanızı rahatça açabileceğiniz ve emanet edebileceğiniz bir alan psikoterapinin ve sağlığınızın önceliğidir.